Interview Nicole Edelenbos NPM Capital

Meer vrouwen in de top: een zaak van op tijd beginnen

2 oktober 2017, door NPM Capital

Als het gaat om de aanwezigheid van vrouwen in de hoogste echelons van het bedrijfsleven, scoort Nederland internationaal bedroevend slecht. Dat bleek onlangs weer bij het verschijnen van de jaarlijkse Dutch Female Board Index van hoogleraar Mijntje Lückerath. Ging het vorig jaar nog om 7,1%, op dit moment is slechts 6,2% van de uitvoerende bestuursleden vrouw. Organisatieadviseur Nicole Edelenbos van EdelenbosHessels is ervan overtuigd dat dit alleen zal veranderen als er aanzienlijk vroeger in de carrière van jonge, ambitieuze vrouwen de juiste begeleiding wordt geboden. ‘Veel vrouwen zien onvoldoende lonkend perspectief.’

Nicole Edelenbos is de initiatiefnemer van het Future Female Leaders Program, dat onlangs voor de tweede maal is gestart. Dit maatwerkprogramma is speciaal ontwikkeld voor jonge, vrouwelijke talenten aan het begin van hun carrière, die de ambitie en de potentie hebben de top van een (profit of not-for-profit) organisatie te bereiken.

Edelenbos was al langere tijd bezig met het thema ‘vrouwen in de top’ en organiseerde het afgelopen decennium diverse themabijeenkomsten over dit onderwerp. Bij de oprichting van haar nieuwe bureau EdelenbosHessels dat zich richt op organisatie en mensen, besloot zij het echter over een andere boeg te gooien.

Edelenbos: “Ik constateerde dat het onvoldoende zoden aan de dijk zette om alleen maar bijeenkomsten te organiseren. Ik ben toen een jaar lang gaan analyseren waaróm zoveel jonge vrouwen al relatief vroeg in hun carrière hun ambities naar beneden bijstellen, en soms zelfs helemaal afzien van een carrière, ondanks onmiskenbare kwaliteiten. Mijn conclusie: wil je als vrouw komen bovendrijven in de mangerichte cultuur die het bedrijfsleven kenmerkt, dan moet je al relatief vroeg op je carrièrepad ‘empowered’ worden. De meeste bedrijven beginnen echter pas te investeren in vrouwen met coaching en leadership-programma’s als ze zichzelf al ‘bewezen’ hebben, zo rond hun veertigste. En dat is domweg te laat, want een grote groep talentvolle vrouwen is dan al afgehaakt.”

“De meeste bedrijven beginnen pas te investeren in vrouwen als ze zichzelf al bewezen hebben”

Fundament
Volgens Edelenbos zijn jonge vrouwen bij binnenkomst niet minder ambitieus dan jonge mannen. Dat er na een aantal jaar toch verschillen ontstaan, komt volgens haar dat mannen veel meer positieve rolmodellen om zich heen zien. Ze zegt: “Zonder te willen generaliseren hebben vrouwen doorgaans een andere stijl van communiceren en acteren. Ze gedijen van nature ook beter in een netwerk-organisatie op basis van gelijkwaardigheid, dan in de hiërarchische piramidestructuur die toch in veel bedrijven het dominante model is. Het punt is dat ze zich daar aanvankelijk nog niet goed van bewust zijn: ze draaien wel mee, maar ze missen iets. En ze zien onvoldoende lonkend perspectief, want er zijn nauwelijks vrouwen in de top waaraan ze zich kunnen spiegelen. Dat gebrek aan perspectief kan op een zeker moment zo confronterend worden dat ze niet langer bereid zijn dat te doen wat nodig is om de top te bereiken.”

In samenwerking met onder meer hoogleraar Jaap van Muijen (Nyenrode University) ontwikkelde Edelenbos daarom een programma dat zich specifiek richt op jonge vrouwen in de eerste fase van hun loopbaan. Bewustwording van de impact van het eigen gedrag is daarin een belangrijke rode draad, zegt ze. “We leren jonge vrouwen om meerdere communicatie- en gedragsstijlen te hanteren, hun eigen optreden beter te analyseren en subjectieve emoties te objectiveren. Dat is in deze fase nog heel erg effectief, want ze staan nog open voor invloeden. We leggen als het ware een fundament waarop ze de rest van hun carrière kunnen voortbouwen.” Naast veel ‘praktisch leren’ (70%) bevat het programma ook een intervisie-component (20%) en een component gericht op cognitieve kennis (10%).

Iedereen door dezelfde mal
De (maximaal 12) kandidaten voor het Future Female Leaders Program worden door de deelnemende organisaties zelf aangedragen. Zij dragen ook de kosten. Edelenbos: “Ik heb altijd een heel duidelijke boodschap aan top van ondernemingen: je moet dit echt als leiderschapsissue benaderen en je moet bereid zijn tijd, aandacht en geld te investeren in een jongere doelgroep dan je wellicht normaal gedaan zou hebben. Maar als je wérkelijk meer vrouwen aan de top wil hebben, dan zal je het probleem op een andere manier moeten benaderen en je nek ervoor moeten durven uitsteken.”

Volgens Edelenbos is het programma ‘bepaald geen theekransje’ en gaat het er ‘stevig, maar wel opbouwend’ aan toe. Docenten worden extern aangetrokken en iedere deelnemer krijgt een mentor toegewezen. Dat kan een vrouw zijn, maar ook een man want “het gaat er niet om dat we tegen mannen zijn”, benadrukt Edelenbos. “Sterker: vrouwen kunnen heel veel leren van mannen in sommige opzichten. Het issue is meer: iedereen wordt nu door zelfde mal heen getrokken en daardoor verliezen we talent. Het wordt tijd dat we erkennen dat vrouwelijke stijlen van leiderschap weleens een heel goede aanvulling zouden kunnen zijn op wat we al kennen.”

De Canadese startup-ondernemer Vicki Saunders berekende onlangs dat het bedrijfsleven wereldwijd duizenden miljarden dollars aan waarde zou creëren door vrouwen consequent 50% van de managementtaken voor hun rekening te laten nemen. Edelenbos: “Die cijfers ken ik niet, maar het is toch wel heel vreemd dat we als maatschappij zo gelaten zijn als het gaat om vrouwen die de top niet halen. Terwijl al zo vaak is gebleken dat een mannelijke monocultuur bepaald niet altijd tot de beste beslissingen leidt.”

Meer lezen? Kijk op https://futurefemaleleaders.nl